افزایش قد بعد از بلوغ، سن رشد و پریود: واقعیت یا افسانه؟

افزایش قد بعد از بلوغ تا زمانی امکان دارد که صفحات رشد قرارگرفته در سر استخوان‌های بلند بسته نشده باشند. این اتفاق پس از کامل شدن بلوغ، یعنی یک تا یک سال و نیم پس از اولین قاعدگی در دختران و یک سال پس از بم شدن کامل صدا یا رویش موی صورت در پسران رخ می‌دهد. روش‌های علمی و غیرعلمی فراوانی برای افزایش قد تبلیغ می‌شوند. روش‌های غیرعلمی که بی‌فایده و حتی مضر هستند و روش‌های علمی مانند تزریق هورمون رشد و توقف بلوغ فقط باید در شرایط خاص انجام شوند، در غیر این صورت ممکن است حتی باعث کوتاهی قد یا عوارض مختلف شوند. بنابراین پس از بسته شدن صفحات رشد راهی برای افزایش قد وجود ندارد و تنها اصلاح حالت اندامی در بزرگسالان می‌تواند به بلندتر دیده شدن آن‌ها کمک کند. جراحی افزایش قد نیز که با بیشتر کردن طول استخوان‌های ران و درشت‌نی انجام می‌شود، عمل سختی است که صرفاً برای افرادی که نیاز به این عمل دارند، مانند افراد مبتلا به آکندروپلازی انجام شده و به هیچ‌وجه برای اهداف زیبایی پیشنهاد نمی‌شود.

آیا رشد قد بعد از بلوغ امکان دارد؟

افزایش قد و فرصت مداخله در آن تا کامل شدن بلوغ امکان‌پذیر است که نشانه‌های آن در دختران و پسران متفاوت است. رشد قدی ارتباطی با شناسنامه و سن تقویمی ندارد و فقط به سن بیولوژیک یا سن استخوانی مربوط می‌شود. از سوی دیگر سرعت رشد تمام کودکان یکسان نیست و زمان شروع و پایان بلوغ نیز در افراد مختلف با هم تفاوت دارد. در ادامه با توجه به تفاوت‌های بین دو جنسیت، امکان افزایش قد در دختران و پسران را به طور مجزا بررسی می‌کنیم:

دختران 

بلوغ در دختران یک تا یک سال و نیم پس از اولین عادت ماهانه نهادینه و کامل می‌شود و پس از آن افزایش قد محسوسی نخواهیم داشت. این اتفاق ممکن است در سن پایین یعنی ۸ تا ۱۰ سالگی یا در سن بالاتر یعنی ۱۴ تا ۱۶ سالگی رخ بدهد. قد دختران پس از اولین قاعدگی معمولاً ۷ سانتی‌متر بلندتر می‌شود (منبع) و پس از آن رشد قد بسیار آهسته می‌شود. تا شش ماه پس از نخستین قاعدگی امکان تزریق هورمون رشد برای افزایش قد دختران وجود دارد؛ البته کودک باید کاندیدای دریافت هورمون رشد باشد، یعنی واقعاً قدکوتاه باشد، کمبود هورمون رشد داشته باشد و دلیل کوتاهی قد او کمبود هورمون رشد باشد.

پسران 

پسران دیرتر از دختران بالغ می‌شوند. بلوغ در پسران یک سال پس از بم شدن کامل صدا یا رویش موی صورت نهادینه می‌شود و پس از آن افزایش قد متوقف می‌شود. این اتفاق ممکن است در سن پایین یعنی ۱۰ تا ۱۲ سالگی یا در سن بالاتر یعنی ۱۸ تا ۲۰ سالگی رخ بدهد. جهش رشدی پسران قبل از مشاهدۀ اسپرم در مایع منی و حدود ۹ سانتی‌متر در سال است. سرعت افزایش قد پسران در حوالی ۱۶ سالگی آهسته می‌شود و در ۱۸ تا ۲۰ سالگی معمولاً به حد نهایی خود می‌رسد. در هر حال پس از نهادینه شدن بلوغ و اتمام رشد استخوانی هرگونه مداخله برای افزایش قد بی‌فایده خواهد بود. البته برای بررسی سودمندی مداخله‌هایی مانند تزریق هورمون رشد لازم است برای بررسی صفحات رشد و اطمینان از باز بودن آن‌ها تصویربرداری انجام شود.

آیا امکان افزایش قد در بزرگسالی وجود دارد؟

دو نمودار قرمز و آبی رنگ، نمودار رشد قدی دختران و پسران از ۲ تا ۲۰ سالگی است. همان‌طور که مشاهده می‌کنید میزان قد در بازۀ سنی ۱۸ تا ۲۰ ثابت می‌شود. بنابراین قد اکثر افراد پس از این سن، حتی در صورت تغذیۀ سالم، خواب مناسب و ورزش، بلندتر نمی‌شود.

در برخی از بزرگسالان عارضه‌هایی مانند گوژپشتی، پای پرانتزی و … باعث کوتاه‌تر دیده شدن قد می‌شود. در این افراد به کمک روش‌هایی مانند اصلاح حالت اسکلتی، گودی کمر، گوژپشتی و پای پرانتزی و افزایش قطر استخوان‌ها با مصرف مکمل می‌توان از ۲۰ تا ۳۵ سالگی قد را با توجه به شدت عارضه، حداکثر ۲ تا ۴ سانتی‌متر افزایش داد.

بهترین راه‌های افزایش قد در اوایل بلوغ

یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای برآورد قد نهایی کودکان این است که میانگین قد پدر و مادر را محاسبه کنید. سپس برای پیش‌بینی قد نهایی فرزند دختر ۶/۵ سانتی‌متر از آن کم و برای قد پسر ۶/۵ سانتی‌متر به آن اضافه کنید. متخصصان سهم ژنتیکی قد کودکان را با توجه به این عدد، محاسبات دیگر و در نظر گرفتن منطقۀ جغرافیایی تعیین می‌کنند و پس از آزمایش‌ها و عکس‌برداری‌های لازم مداخله‌های مناسب را پیش از اتمام بلوغ توصیه می‌کنند.

پیش از نهادینه شدن بلوغ و بسته شدن صفحات رشد می‌توان قد را با بهره‌گیری از راهکارهای مؤثر به بیشترین حد ممکن رساند. قبل از پرداختن به روش‌های رایجی که متخصصان غدد برای افزایش قد به کار می‌برند، ابتدا دیگر عوامل مؤثر بر بلندی قد را توضیح می‌دهیم:

علاوه بر عامل‌های فوق که بعضی از آن‌ها قابل‌مدیریت نیز هستند، متخصصان غدد در شرایط مناسب از راهکارهای زیر برای افزایش قد بهره می‌گیرند:

آمپول هورمون رشد

هورمون رشد تا زمانی می‌تواند موجب افزایش قد شود که صفحه‌های رشد بسته نشده باشد و به عبارت دیگر بلوغ کامل نشده باشد. بنابراین تزریق هورمون رشد یا سوماتروپین شش ماه پس از اولین پریود در دختران و یک سال پس از بم شدن کامل صدا در پسران بی‌فایده است. تزریق غیرضروری آمپول هورمون رشد (که به عنوان آمپول افزایش قد شناخته می‌شود) حتی می‌تواند عوارض جانبی خطرناکی مانند در رفتن سر استخوان ران و لنگیدن مادام‌العمر، شعله‌ور شدن سرطان در صورت وجود زمینۀ ابتلا به سرطان و ابتلا به دیابت نوع ۲ در افراد مستعد را نیز به دنبال داشته باشد. کاندیدای مصرف هورمون رشد باید سه شرط زیر را داشته باشد:

• واقعاً قدکوتاه باشد و قد او در نمودار رشد زیر صدک سه درصد باشد.
• کوتاهی قد او به دلیل کمبود هورمون رشد باشد و دلایل دیگری مانند ابتلا به سندرم ترنر یا دیگر اختلال‌های ژنتیکی نداشته باشد.
• نابالغ باشد و سن استخوانی او در حدی باشد که جای رشد وجود داشته باشد.

لازم به ذکر است تنها گونۀ مؤثر هورمون رشد، نوع تزریقی آن است و این دارو به صورت خوراکی تهیه نمی‌شود، چون در صورت بلع در طول فرآیند گوارش تجزیه خواهد شد. پزشک متخصص غدد میزان تزریق را با توجه به سن و وزن کودک تعیین می‌کند. اگر واقعاً مشکل کمبود هورمون رشد وجود داشته باشد و صفحات استخوانی بسته نشده باشد، انتظار می‌رود که قد در سال اول حداقل ۷ تا ۸ سانتی‌متر و پس از آن سالی ۵ سانتی‌متر بلندتر شود. اگر میزان افزایش قد کم‌تر از این مقدار باشد، یعنی هورمون‌درمانی مؤثر نیست. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که تزریق هورمون رشد می‌تواند موجب ۸ تا ۱۲ سانتی‌متر افزایش قد در یک سال شود (منبع).

مکمل 

مکمل‌های چندانی وجود ندارند که به افزایش قد نوجوانان در اوایل بلوغ کمک کنند. ضمناً پس از بسته شدن صفحات رشد، هیچ کدام از مکمل‌هایی که تبلیغات آن‌ها را به وفور می‌بینید، باعث افزایش قد نخواهند شد. با این حال سودمندی مصرف مکمل‌های زیر در اوایل بلوغ برای افزایش قد ثابت شده است:

• کلسیم: کلسیم برای رشد استخوانی و اسکلتی ضروری است. به همین دلیل ممکن است به نوجوانان در حال بلوغ مصرف روزانه ۱۰۰۰ تا ۱۳۰۰ میلی‌گرم کلسیم برای حفظ سلامت استخوان‌ها توصیه شود (منبع).
• ویتامین D: وجود ویتامین D کافی برای رسیدن نوجوانان به سهم قدی کامل خود ضروری است. بر اساس نتایج یک پژوهش، مصرف ویتامین D ظرف شش ماه موجب ۰/۹ سانتی‌متر افزایش قد کودکان شد (منبع).
• مکمل GABA: مصرف مکمل آمینواسیدی گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) موجب می‌شود که میزان هورمون رشد پس از ورزش ۴۰۰% و در حال استراحت ۲۰۰% افزایش پیدا کند (منبع). به‌علاوه این مکمل برای بهبود خواب و در نتیجه بیشتر ترشح شدن هورمون رشد مفید است.
• ملاتونین: پژوهش‌ها نشان می‌دهند که مصرف ملاتونین مستقیماً باعث افزایش هورمون رشد می‌شود (منبع). به‌علاوه ملاتونین موجب بهبود خواب و در نتیجه افزایش مضاعف هورمون رشد می‌شود که بلندتر شدن قد را به دنبال دارد.
• روی (زینک): زینک به دلیل افزایش تولید ویتامین D و در نتیجه بهبود جذب کلسیم و همچنین تقویت فعالیت هورمون رشد به افزایش قد کمک می‌کند (منبع).

قرص ال-آرژنین 

ال-آرژنین آمینو اسیدی ضروری برای کودکان است که بدن نمی‌تواند آن را به طور طبیعی تولید کند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که مصرف ال-آرژنین واکنش هورمون رشد را در حالت استراحت تقویت می‌کند و اثربخشی آن در صورت ترکیب شدن با ورزش موجب بهبود اثر ورزش می‌شود (منبع). ال-آرژنین مسیری را فعال می‌کند که مسئول تولید و ترشح هورمون رشد در بدن است (منبع). در یک پژوهش مصرف یک میلی‌گرم زینک به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن و ۳ گرم ال-آرژنین در روز موجب افزایش قد کودکان کوتاه‌قد شد (منبع). با وجود تحقیقات انجام شده و تجویز ال-آرژنین توسط متخصصین غدد، مصرف این ماده به دلیل تأثیر اندک آن توسط سازمان غذا و داروی آمریکا FDA ثابت نشده است، اما مصرف آن قبل از بسته شدن صفحات رشد و همراه پکیجی از داروهای دیگر، در افزایش قد مؤثر است.

توقف بلوغ

پزشکان از آنالوگ‌های GnRH برای درمان بلوغ زودرس و توقف بلوغ بهره می‌گیرند تا کودک به سهم قد ژنتیکی خود برسد. بلوغ زودرس به شروع بلوغ قبل از ۸ سالگی در دختران و قبل از ۹ سالگی در پسران گفته می‌شود. بلوغ زودرس موجب ظهور علائم ثانویۀ جنسی، بسته شدن زودرس صفحات رشد و کوتاهی قد نهایی می‌شود.

هر کودکی كه با علائم بلوغ زودرس مراجعه كند، سن استخوانی وی جای کار داشته باشد، كاهش قد پيش‌بينی شده و جوابگويی به آزمون گنادوتروپين در سطح بلوغ داشته باشد، بايد با آگونيست GnRH درمان شود تا جلوی پيشرفت بلوغ وی گرفته شده و قد نهايی افزايش يابد. همچنین وقتی بلوغ در پسرها شروع می‌شود، بررسی ترشح تستوسترون تحريك شده به وسيلۀ گنادوتروپين و تغييرات فيزيكی بدن در هنگام معاينه می‌تواند بلوغ زودرس را اثبات كند. البته هر چه سن شروع بلوغ زودتر باشد، طول مدت بلوغ و مدت جهش رشد طولانی‌تر می‌شود كه اين موضوع قسمتی از کاهش قد نهايي را جبران می‌كند (منبع).

توجه داشته باشید که اگر بلوغ زودرس واقعی باشد، یعنی با جوانه زدن پستان و جلو رفتن سن استخوانی همراه باشد و سن دختر از ۸ تا ۸/۵ و سن پسر از ۸/۵ تا ۹ گذشته باشد، توقف بلوغ ممکن است باعث شود کودک با توجه به ژنتیک، منطقۀ جغرافیایی و متوسط قد والدین حتی به سهم قدی خود نرسد. بنابراین مصرف داروهای توقف بلوغ حداکثر باید در ۸ تا ۸/۵ سالگی آغاز شود. چنانچه توقف بلوغ لازم باشد، پزشک داروهایی مانند لوپرورلین یا تریپتورلین را برای کودک تجویز می‌کند و او را تحت‌نظر می‌گیرد. گاهی اوقات نیز ایمپلنت هیسترلین زیر پوست بالای بازو گذاشته می‌شود. ممکن است مصرف داروها تا ۱۱ سالگی یا رسیدن کودک به سن عادی بلوغ ادامه یابد.

باورهای نادرست دربارۀ امکان افزایش قد پس از بلوغ

قدبلند و قوی بودن و در جمع متمایز از دیگران به نظر رسیدن آرزوی هر فردی است. این خواستۀ مشترک موجب شده است که کلاهبرداران بسیاری به فکر بیفتند تا سودهای کلانی را با تبلیغات فریبنده‌، عرضۀ پکیج‌های مختلف و روش‌های عجیب به دست بیاورند. تزریق‌های درون‌مفصلی، کشش ستون‌فقرات برای بیشتر شدن فاصلۀ بین مهره‌ها، آویزان ماندن از میلۀ بارفیکس و … از جمله این روش‌های بی‌فایده و حتی مضر برای افزایش قد هستند.

تأثیر کشش و آویزان ماندن بر رشد قدی پس از بلوغ 

یکی از باورهای نادرست و رایج این است که کشش ستون‌فقرات و آویزان نگه‌داشتن بدن پس از بلوغ باعث بلندتر شدن قد می‌شود. بسیاری ادعا می‌کنند که با فعالیت‌هایی مانند آویزان ماندن از بارفیکس، استفاده از میز وارونه‌درمانی و دستگاه کشش، قد را بلندتر می‌کنند. عده‌ای نیز طرفدار این نظریه هستند که بدن در اثر آویزان ماندن به کمک نیروی جاذبه بلندتر می‌شود. اگرچه ارتفاع ستون‌فقرات در طول روز به دلیل فشرده شدن دیسک‌های غضروفی اندکی تغییر می‌کند، اما این تغییر موقتی است (منبع). بر اساس نتایج یک پژوهش ۱۵ ثانیه کشش شدید فقط باعث افزایش قدی موقتی می‌شود (منبع). مجدداً یادآوری می‌کنیم که لازمۀ افزایش قد، باز بودن صفحات رشد است. از آن‌جا که استخوان‌ها خاصیت کشسانی ندارند، پس از بسته شدن صفحات رشد در اثر کشش بلندتر نخواهند شد.

جراحی افزایش قد، آری یا خیر؟                             

جراحی افزایش قد یا افزایش طول استخوان بیشتر در جوانان ۱۸ تا ۲۵ ساله، یعنی مدت زمان اندکی پس از بسته شدن صفحات رشد، انجام می‌شود، اما در موارد نادر برای بزرگسالان نیز استفاده می‌شود. جراحی افزایش قد عموماً برای هم‌اندازه کردن طول دو پا یا در صورت ابتلا به بیماری‌هایی مانند آکندروپلازی که باعث کوتولگی می‌شود، پیشنهاد می‌گردد.

جراحان توصیه می‌کنند که طول استخوان ران در این عمل بیش از ۵ تا ۸ سانتی‌متر افزایش داده نشود، چون در افزایش‌های بیشتر نرخ بروز عوارض بالاتر می‌رود. چنانچه این مقدار افزایش کافی نباشد، می‌توان عمل دیگری را پس از گذشت یک سال برای افزایش ۵ تا ۸ سانتی‌متری طول استخوان درشت‌نی انجام داد. اگرچه به کمک روش‌های نوین افزایش ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متری طول استخوان ران و درشت‌نی با نرخ بروز عوارض ۲۰ درصد نیز ممکن شده است (منبع).

جراحی به این شکل انجام می‌شود که جراح ابتدا عمل استئوتومی یعنی بریدن و دوتکه کردن استخوان را انجام می‌دهد. سپس دستگاه افزایش‌دهندۀ طول استخوان را به دو تکۀ ایجادشده متصل می‌کند. این دستگاه میلۀ داخلی یا فیکساتور خارجی است. میلۀ داخلی همان‌طور که از نام آن پیدا است، درون استخوان قرار می‌گیرد و دیده نمی‌شود. اما فیکساتور یا تثبیت‌کنندۀ خارجی فریم فلزی سبکی است که با سیم و پین به استخوان‌ها متصل می‌شود. بدن استخوان جدید را برای پر کردن فاصلۀ ایجادشده بین دو تکه استخوان تولید می‌کند و به این ترتیب طول استخوان بلندتر می‌شود.

جراحی افزایش طول استخوان عملی مفید برای افرادی است که طول دو استخوان آنان برابر نیست یا به دلیل ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیسپلازی اسکلتی، فلج مغزی، تومور و عفونت استخوانی یا شکستن صفحه‌های رشد استخوان‌های بسیار کوتاه یا بدشکل دارند. اما این جراحی عمل سخت و پرهزینه‌ای است که دوران نقاهت طولانی دارد؛ به‌علاوه بیمار باید آن‌قدر پیگیر، مشتاق و توانمند باشد که از پس تمرین‌های فیزیوتراپی و توان‌بخشی مستمر پس از جراحی بربیاید. با توجه به این عوامل و احتمال بروز عوارض، انجام این عمل صرفاً به دلیل زیبایی توصیه نمی‌شود.

از خطرها و عوارض جانبی احتمالی جراحی افزایش قد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سخت و یک‌پارچه نشدن استخوان
• جوش نخوردن دو سر استخوان به هم
• نرسیدن به طول دلخواه
• عفونت زخم جراحی یا استخوان
• عفونت محل ورود پین به بدن برای افراد دارای فیکساتور خارجی
• خشکی مفصل یا عضله‌

برای بلندتر دیده شدن چکار باید بکنم؟

اگرچه قد پس از بسته شدن صفحات رشد بلندتر نمی‌شود، اما به کمک چند راهکار ساده و همچنین درمان بدشکلی‌هایی مانند زانو ضربدری و اصلاح حالت اندامی می‌توانید بلندتر دیده شوید یا از کاهش تدریجی قد در اثر ابتلا به پوکی استخوان جلوگیری کنید:

• تغذیۀ سالم: بر اساس نتایج مقالۀ منتشرشده در سال ۲۰۱۶، میانگین قد بزرگسالان در کشورهای پردرآمد در مدتی کوتاه افزایش یافته است. یکی از دلایل این افزایش قد تغذیۀ بهتر در کشورهای مرفه است (منبع). تغذیۀ سالم و متعادل مواد مغذی موردنیاز برای قوی نگه‌داشتن استخوان‌ها و پیشگیری از پوکی استخوان را تأمین می‌کند.
• اصلاح و حفظ حالت بدنی مناسب: قوز کردن باعث می‌شود که ۱/۵ تا ۳/۹ سانتی‌متر کوتاه‌تر دیده شوید. گودی بیش از حد کمر و ضربدری بودن زانوها نیز از دلایل دیگری هستند که با اصلاح آن‌ها می‌توانید قد خود را بلندتر نشان بدهید. بنابراین در طول روز به حالت اندامی خود توجه داشته باشید؛ صاف و با شانه‌های عقب‌داده و شکم توکشیده بایستید. همچنین برای مدت طولانی بی‌حرکت ننشینید؛ هر از گاه بلند شوید، کمی راه بروید و موقعیت خود را تغییر بدهید. پاها را هنگام نشستن روی هم نیندازید، کف پاها را صاف به گونه‌ای روی زمین بگذارید که مچ پاها زیر زانوها قرار بگیرد. هنگام نشستن قوز نکنید و آرنج‌ها را با زاویۀ ۹۰ تا ۱۲۰ درجه نزدیک به بدن نگه دارید. همچنین ارتفاع صندلی باید در حدی باشد که ران‌ها موازی با زمین باشند. نتایج یک پژوهش نشان می‌دهد که قد پس از هشت هفته رعایت حالت اندامی صحیح بلندتر دیده می‌شود (منبع).

• ورزش: یکی از بهترین راه‌ها برای حفظ حالت اندامی صحیح ورزش کردن است. چون ورزش عضله‌های مرکزی، یعنی عضله‌های شکم و نگه‌دارندۀ ستون فقرات را تقویت و از خستگی سریع آن‌ها جلوگیری می‌کند. عضله‌های قوی به صاف‌تر نگه‌داشتن بدن کمک می‌کنند. به‌علاوه ورزش به کاهش وزن و در نتیجه بلندتر دیده شدن کمک می‌کند. حرکات پلانک، سوپرمن و کرانچ شکم از مؤثرترین تمرین‌ها برای تقویت عضلات مرکزی هستند.
• یوگا: یوگا با شل‌تر کردن عضله‌ها انعطاف‌پذیری بدن را افزایش و حالت اندامی را بهبود می‌دهد. نتایج یک پژوهش حکایت از آن دارد که یوگا تراکم استخوان را پس از یائسگی در بانوان مبتلا به پوکی استخوان افزایش می‌دهد؛ به‌علاوه یوگا به حفظ کلسیم و در نتیجه تقویت استخوان‌ها و بهبود حالت اندامی کمک می‌کند (منبع). کاهش تراکم استخوان یکی از دلایل کاهش تدریجی قد در گذر زمان است.
• نحوۀ لباس پوشیدن: سبک لباس پوشیدن می‌تواند کمک کند تا قدبلندتر دیده شوید. رعایت توصیه‌های زیر قد شما را بلندتر نشان خواهد داد:
  • رنگ شلوار و کفش را نزدیک به هم انتخاب کنید. برای مثال با شلوار جین تیره کفش سرمه‌ای بپوشید تا این هم‌رنگی پاها را بلندتر نشان بدهد.
  • از کمربند استفاده نکنید یا کمربند پهن و با رنگ متضاد با لباس نبندید.
  • کفش پاشنه‌بلند بپوشید یا کفی بلندکنندۀ قد داخل کفش بگذارید.
  • لباس آستین‌بلند بپوشید تا بازوها بلندتر دیده شود.
  • لباس جذب بپوشید؛ لباس گشاد جثۀ شما را کوچک‌تر نشان می‌دهد.
  • استایل مونوکروم داشته باشید. وقتی رنگ تمام لباس‌ها نزدیک به هم باشد، بلندتر دیده می‌شوید.
  • لباس با راه‌های عمودی بپوشید.
  • لباس یقه‌هفت بپوشید تا گردن و بالاتنه بلندتر دیده شود.
• مصرف مکمل: مصرف مکمل‌های کلسیم و ویتامین D_۳ برای پیشگیری از پوکی استخوان و در نتیجۀ کاهش تدریجی طول استخوان‌ها یا شکستن آن‌ها توصیه می‌شود (منبع). بر اساس نتایج یک پژوهش پوکی استخوان باعث کوتاهی قد می‌شود (منبع). به‌علاوه مصرف این دو مکمل و مکمل‌های دیگری مانند آمینواسیدهای ضروری با افزایش دادن قطر استخوان به بلندتر دیده شدن قد کمک می‌کنند (منبع).
• پذیرش ظاهر و تلاش برای دوست داشتن خود: بپذیرید که قد همه چیز نیست و با قد کوتاه نیز می‌توانید موفق و خوشبخت باشید. روی ویژگی‌های دیگر خود به‌جز قد متمرکز شوید. فهرستی از بهترین ویژگی‌های جسمی و روانی خود تهیه کنید. خود را دوست داشته باشید و برای بهتر کردن خود، نه بلندتر کردن قد تلاش کنید. در صورت نیاز می‌توانید از کمک مشاورین و راهکارهای پیشنهادی آنان برای این موضوع و افزایش اعتمادبه‌نفس استفاده کنید.

سوالات متداول

حجامت باعث افزایش قد بعد از بلوغ می‌شود؟

خیر، درست است که حجامت به بهبود گردش خون کمک می‌کند، اما شرط لازم برای افزایش قد بسته نشدن صفحات رشد است.

طب سوزنی به افزایش قد بعد از بلوغ کمک می‌کند؟

خیر، طب سوزنی اثری بر افزایش قد ندارد. اگر متخصص طب سوزنی ماهر نباشد، ممکن است با وارد کردن سوزن به نقطۀ اشتباه باعث آسیب عصبی شود.

داروهای گیاهی به افزایش قد بعد از بلوغ کمک می‌کنند؟

خیر، زمانی که صفحات رشد بسته شوند، هیچ راهی برای افزایش قد وجود ندارد، کمااینکه قبل از بسته شدن صفحات رشد نیز داروهای گیاهی تأثیری بر افزایش رشد قدی نخواهند داشت.

تزریق درون‌مفصلی اثری بر افزایش قد بعد از بلوغ دارد؟

خیر، تزریق درون‌مفصلی نه تنها باعث افزایش قد نمی‌شود، بلکه ممکن است عوارضی مانند آب آوردن مفصل را نیز به دنبال داشته باشد.

بزرگ بودن سایز پا نسبت به سن به این معنا است که هنوز امکان بلند شدن قد وجود دارد؟

لزوماً این‌طور نیست. سایز کفش افراد هم‌قد با هم متفاوت است. با این حال چون بر اساس یک پژوهش، پنجه‌ها قبل از ستون‌فقرات رشد می‌کنند و بیشترین افزایش در اندازۀ کفش دختران و پسران معمولاً به ترتیب ۱/۳ و ۲/۵ سال قبل از بیشترین افزایش طول ستون‌فقرات رخ می‌دهد (منبع)، بزرگ‌تر شدن پاهای کودک می‌تواند به معنای بیشتر شدن قد او در آیندۀ نزدیک باشد.

از چه سنی باید کودکان را برای افزایش قد نزد پزشک برد؟

جالب است بدانید که نوزاد دوساله نصف قد نهایی انسان را دارد. پس بهتر است نوزادان را قبل از دو سالگی نزد متخصص ببرید تا تحت پایش قد باشند و پزشک زمان بیشتری برای توصیۀ مداخله‌های مناسب داشته باشد.

کم‌خوابی باعث کوتاهی قد نوجوانان می‌شود؟

چون اوج ترشح هورمون رشد در زمان خواب است، سعی کنید فرزندان خود را ترغیب کنید که حداقل ۷ ساعت در شب و تا ساعت ۱۱ بخوابند.

قرص هورمون رشد برای افزایش قد بعد از بلوغ مؤثر است؟

خیر، نکتۀ اول این که هورمون رشد فقط باید تزریق شود و نوع خوراکی قبل از اثرگذاری، در دستگاه گوارش تجزیه می‌شود. نکتۀ دوم این که هورمون رشد پس از بلوغ و بسته شدن صفحات رشد اثری بر افزایش قد ندارد. نکتۀ سوم این که مصرف هورمون رشد در افرادی که کمبود این هورمون را ندارند، عوارض خطرناکی مانند ابتلا به دیابت و سرطان را به دنبال دارد.

سی سال دارم و قدم دیگر بلندتر نمی‌شود، با مصرف هورمون رشد می‌توانم عضلاتم را حجیم کنم؟

اگر کمبود هورمون رشد نداشته باشید، نباید این دارو را مصرف کنید. آن‌چه به عنوان اثر هورمون رشد بر افزایش حجم عضلات تبلیغ می‌شود، در اصل نتیجۀ احتباس مایعات است.

پیلاتس موجب افزایش قد بعد از بلوغ می‌شود؟

خیر، آن‌چه اتفاق می‌افتد این است که پیلاتس عضله‌ها را نرم‌تر و منعطف‌تر می‌کند، در نتیجه رعایت حالت اندامی صحیح راحت‌تر می‌شود و به این ترتیب بلندتر به نظر می‌رسید.

قد انسان در طول روز تغییر می‌کند؟

فشرده شدن دیسک‌های ستون‌فقرات در طول روز باعث کاهش بسیار اندک قد می‌شود (منبع).